Jakiś czas temu przyszli do mnie dziadkowie opiekujący się swoim wnukiem. Rodzice są za granicą. Dotychczas sytuacja nie przysparzała problemów natury formalnej, jednak niedługo będzie trzeba zapisać wnuka do przedszkola, potem do szkoły. Dziadkom przyszło też do głowy, co by było, gdyby konieczne było (oby nie!) jakieś poważniejsze leczenie… Krótko mówiąc, chcieliby móc podejmować decyzje w sprawach wnuka. Przyszli w zasadzie z gotowym pomysłem – rodzice udzielą im pełnomocnictwa, najlepiej notarialnego, żeby było pewne. Nie wiedzieli jednak dokładnie, jak się do tego zabrać, a poza tym coś ich jednak tknęło, że może warto sprawdzić, czy faktycznie tak można…
No i dobrze, że ich tknęło, bo nie można… Rozwiązanie, choć wydawałoby się proste, jest jednak nieprawidłowe.
Zacznę od tego, że wymienione przykładowo kwestie – zapisanie do przedszkola, szkoły, leczenie, to są decyzje podejmowane w ramach wykonywania władzy rodzicielskiej. O władzy rodzicielskiej może decydować zaś tylko sąd i nie można tego zmienić ani umową, ani jednostronnym oświadczeniem (takim jak udzielenie pełnomocnictwa.
Całościowe uregulowanie takiej sytuacji wymagałoby formalnego przejęcia przez dziadków opieki – dziadkowie mogliby np. stać się rodziną zastępczą. Jest to jednak oczywiście rozwiązanie trudne do przyjęcia w stosunkach rozdinnych, zwłaszcza, żę konieczne jest przeprowadzenie w sądzi rodzinnym sprawy o ograniczenie władzy rodzicielskiej (ustanowienie innej osoby rodziną zastępczą jest formą ograniczenia władzy rodzicielskiej rodziców).
Można jednak udzielić pełnomocnictwa do złożenia konkretnego, jasno określonego oświadczenia – np. do wyrażenia zgody na wykonanie badania. Sprawą taką zajmował się Sąd Najwyższy i wydał uchwałę, zgodnie z którą:
„Przedstawiciel ustawowy małoletniego dziecka może udzielić pełnomocnictwa do złożenia oświadczenia o wyrażeniu zgody przewidzianej w art. 34 ust. 3 ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (jedn. tekst: Dz.U. z 2015 r. poz. 464).”
Oznacza to jednak konieczność udzielania pełnomocnictwa za każdym razem do wyrażenia konkretnej zgody, nie ma natomiast możliwości udzielenia pełnomocnictwa ogólnego, „na wszelki wypadek”.
Oby tylko rodzice nie wystawili zgody niejako inblanco z polem do uzupełnienia konkretnych czynności leczniczych 🙂
super wpis, bardzo przydatny!